باسمه تعالی

مدیریت آموزش و پرورش شهرستان دهاقان

کارشناسی پژوهش، تکنولوژی و گروه های آموزشی متوسطه

گروه آموزشی ادبیات فارسی متوسطه

صحیفه ی بهاران

دفترچه تمرین و آموزش درس زبان فارسی (3)

سال سوم متوسطه نظری ـ مشترک کلیه رشته ها

نام و نام خانوادگی:                 نام پدر:        نام آموزشگاه:     نام دبیر مربوطه:

اسفندماه 87


به نام چاشنی بخش زبان ها

رسید مژده که آمد بهار و سبزه دمید

دانش آموز گرامی سلام

با تبریک فرارسیدن سال جدید و آرزوی سالی سرشار از موفقیت برای شما، به آگاهی می رساند بنا به تصویب جلسه مجمع عمومی دبیران ادبیات شهرستان دهاقان در تاریخ 5/12/87 مقرر گردید مجموعه ای از مباحث مشترک زبان فارسی (3) عمومی و تخصصی سال سوم متوسطه تنظیم و به عنوان فعالیت دانش آموزی در ایام نوروز در اختیار شما عزیزان قرار گیرد. به همین  سبب و به منظور آموزش، یادگیری و تمرین مطالب آموخته شده براساس تقسیم بندی مطالب مجموعه حاضر تدوین گردیده است.

از شما انتظار می رود با دقت و صرف وقت کافی نسبت به مطالعه و پاسخگویی به سوالات مطرح شده اقدام فرمایید و مجموعه تکمیل شده را حداکثر تا 20/1/88 به آموزشگاه خود تحویل نمایید. امید است تلاش شما و همکاری دبیران گرامی در پیشبرد اهداف آموزشی قرین توفیق گردد.

در پایان برخود لازم می دانیم از نظر مساعد و حمایت مجموعه مدیریتی آموزش و  پرورش شهرستان دهاقان و زحمات همکار فرهیخته سرکار خانم گیوی که زحمت طراحی ا ین مجموعه را برعهده داشتند صمیمانه سپاسگزاری نماییم.

امید هست که کار آگهانش بپذیرند             به کارگاه امل هر چه بود کاری بود

با آرزوی بهترین ها برای شما

گروه ادبیات فارسی متوسطه

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول را کامل کنید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

15

 

16

 

17

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

 

3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13

 

 

18

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6

 

 

 

 

 

8

 

9

10

 

 

 

 

 

 

 

 

19

 

 

 

 

 

 

 

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20

 

 

 

 

 

22

 

 

 

 

 

 

 

 

5

 

 

 

 

 

 

 

 

11

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12

 

 

 

 

 

21

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

14

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1- تلفظ کدام واژه درست تر است «راجع به، راجب به» 2- کدام قواعد ترکیب،  رعایت نشده «آن ایرانی فرزانه مرد» 3- جمله «علی (ع) قرآن ناطق است » چندجزئی است؟ 4- کدام واژه از دو تکواژ تشکیل شده «هنرمند»، «کتاب» 5- کدام واژه مشتق مرکب است«داد و ستد، رهسپار» 6- از میان گروه های تشکیل دهنده ی جمله، کدام یک را می توان حذف کرد؟ 7- مترادف «شریک صمیمی» 8- ساختمان کلمه ی «گلاب» 9- حرف «دوم» و «آخر» واژه ی خاشع را حذف کن 10- نقش نمای مفعولی 11- عناوین و القابی که بدون هیچ نشانه پیش از اسم می آید. 12- در عبارت «کلاه مشکی بلند» کدام وابسته ی وابسته دیده می شود. 13- ساختمان واژه ی «خوب» 14- در کدام واژه، صامت میانجی دیده می شود «سفره، سراسر، دانایان» 15- سخنان صمیمی دوستانه 16- مترادف «تردید» 17- ساختمان واژه ی «چهارراه» 18- کلمه ی غزا به چه معنی است؟ 19- مفرد واژه ی «کتب» 20- به توقف دوربین از یک نما به نمای دیگر 21- کدام واژه صفت است «تهرانی، گلابگیر» 22- مصوت بلند است.


هر یک از واژگان زیر را در جای خود قرار دهید. یک کلمه اضافی است.

«انداختن، مضارع مستمر، تقدیم کردن، گروه فعلی، نهاد، مستقل مرکب، گرفتن طرح ذهنی، سکانس، بزرگوار، شعر خوب، پناه خواستن، اشتقاقی، هم آوا، دفتر، کاربردی، آزاد قاموسی، تصریفی، هم نشینی، زبان، جمله، واج، اند یا انید، جمع، متمم اسم، اغراق، آوردن.0

1

انتقال  پیام از ذهنی به ذهن دیگر، به وسیله ی ................ صورت می گیرد

14

گذاری فعل «آمدن» مصدر ............................... می باشد.

2

بزرگ ترین واحد زبان ............................... است.

15

زمان فعل «دارم می گوییم»............................... می باشد.

3

کوچک ترین واحد زبان  ............................... است.

16

مهم ترین عضو گزاره، ............................... نام دارد.

4

عبارت «سوم دبیرستان کلاس» قواعد ............................... را رعایت نکرده است.

17

برای نوشتن یک نمایش نامه اولین کار ...............................است.

5

جمله ی «شما به مسافرت رفتید «دفترها را از بازار خریدم» قواعد ............................... را رعایت نکرده است.

18

قسمتی از فیلم که زمان در آن تداوم دارد، ............................... نامیده می شود.

6

واژه ی «دفتر» جزء تکواژ .................. می باشد.

19

معنی واژه ی «شعر سخته» ............................... است.

7

تکواژهای «ان، تر و ترین» جزء تکواژهای  ............................... می باشد

20

معنی واژه ی استجاره ............................... است.

8

در عبارت «این چهار دفتر فانتزی» هستنه، واژه ی ............................... می باشد.

21

معنی واژه ی مُعظّم ............................... است.

9

واژه های «غدیر و قدیر» که در تلفظ یکی و در معنا فرق دارند ................. نام دارند.

22

برای گذاری سببی از تکواژ ............................... استفاده می کنیم.

10

وند «ستان» در گلستان جزء وند ............................... می باشد.

23

«ان» در واژه ی «کوهان» علامت ...............................نست.

11

نوع جمله ی «تا شیر آب را باز کردم، آب فوران کرد» ............................... می باشد

24

در جمله ی « از مهارت او در رانندگی تعریف کردند» واژه مشخص شده نقش ............................... دارد.

12

جمع بستن هیچ یک از گروه های اسمی جمله، به جز ............................... در فعل تاثیر ندارد.

25

آرایه ی بسیار مهم در حماسه گویی ............................... نام دارد.

13

کاربرد مؤدبانه ی واژه ی «دادن» درباره ی خود، ............................... است.

 

 

 

 

 

هر یک ازفعل ها و کلمه های زیر را در جاهای مناسب قرار دهید.

برنمی دارد، دارم می گویم، رفته اند، خواهند گفت، رفته باشند، داشت می گفت، صفت فاعلی، شاخص، ممیز، شناخته بودم، فعل مرکب، متمم قیدی، متمم اسم، متمم فعل(اجباری)، معطوف به نهاد، فعل پیشوندی، مضاف الیه مضاف الیه

1

در جمله ی «علی و فرزندانش (ع) غم شیعیان را می خورند» نقش فرزندان چیست؟

 

2

فعل این جمله «تو باید سماق بمکی» چه ساختمانی دارد؟

 

3

در جمله ی «میوه ها به درخت جلوه ی خاصی می دهد»، واژه «به درخت» چه نقشی دارد؟

 

4

فعل این جمله «اسرائیل از دشمنی دست برنمی دارد» چه ساختمانی دارد؟

 

5

یک فعل که ماضی نقلی سوم شخص جمع است.

 

6

در جمله ی «مارها چه قدر ترسناک در زمین می جنبند» واژه ی «در زمین» چه نقشی دارد؟

 

7

این فعل در زمان ماضی بعید، اول شخص مفرد است.

 

8

در عبارت «یک مثقال زعفران» واژه ی «مثقال» چه نقشی دارد؟

 

9

این فعل زمان آینده، سوم شخص جمع است.

 

10

این فرمول ها:1- بن مضارع + ا، 2- بن مضارع +  نده، 3- بن مضارع + ان، جزء ................... هستند.

 

11

در جمله ی «انسان به معنویت نیاز دارد» واژه ی «به معنویت» چه نقشی دارد؟

 

12

این فعل  زمان مضارع مستمر، اول شخص مفرد است.

 

13

ساختمان این فعل پیشوندی است.

 

14

این فعل در زمان ماضی التزامی سوم شخص جمع است.

 

15

در جمله ی «خاله زهره از اردو آمد» واژه ی خاله در چه نقشی است؟

 

16

این فعل در زمان ماضی مستمر، سوم شخص مفرد است.

 

17

در عبارت «درِ کلاسِ ما» کدام وابسته های وابسته دیده می شود؟

 


 

 

 

جملات صحیح را با علامت «ص» و جملات غلط را با علامت «غ» مشخص کنید و صحیح غلط ها را بنویسید.

ردیف

جمله

علامت

1

واژه ی کاشت مطابق با الگوی هجایی «صامت + مصوت بلند + دو صامت» می باشد.

 

2

واحدهای زبان به ترتیب از کوچک به بزرگ «واج، تکواژ، واژه، گروه، جمله، جمله مستقل» نام دارد.

 

3

واژه ی دانش آموزان از سه تکواژ تشکیل  شده است.

 

4

واژه های «زرع، ذرع» جز کلمات هم آوا هستند.

 

5

واژه های «منصوب به معنی گماشته شده و منسوب به معنی نسبت داده شده» است.

 

6

از مصدر «گفتن» کاربرد مؤدبانه درباره ی خود «فرمودن» است.

 

7

فعل این جمله مرکب است «خورشید از مشرق پدید آمد»

 

8

حرکت در نمایش نامه به دو گونه است. الف) حرکت نمایشی،  ب) حرکت تکنیکی

 

9

در واژگان ذهنی زبان برای هر واژه سه نوع اطلاع ذخیره می شود: 1- اطلاع آوایی 2- اطلاع دستوری 3- اطلاع معنایی

 

10

در این واژگان غلط املایی وجود ندارد: خطا و زلّت، براعت استهلال، استیفای حقوق

 

11

این جمله «شاهنامه ی فردوسی پناهگاه ادبیات ایران است» چهار جزئی است.

 

12

سه عنصر مهم برای هنری و ادبی شدن کلام: 1- کاربرد زبان، 2- صور خیال 3- بیان

 

13

نمودار جمله جزء وابسته ی وابسته  می باشد. «چشمان سبز روشن»

 

14

در جمله ی «خبرنگار با مردم مصاحبه کرد» عبارت «با مردم» در نقش متمم اسم است

 

15

در جمله ی «سه کیلو انار خریدم» وابسته ی وابسته از نوع ممیز به کار رفته است.

 

16

نوع حذف در جمله حذف به قرینه لفظی است: خدا از همگان بی نیاز و بر همه مشفق

 

17

داستان بینوایان از ویکتورهوگو از نظر عاطفه و احساس جزء نوشته ی ادبی است.

 

18

داستان «کباب غاز» « جزء نثرهای طنزآمیز نمی باشد.

 

19

کلمه ی «آزفنداک» به معنی رنگین کمان و جز کلمات متروک شده می باشد.

 

20

واژه های «دستور، شوخ» با همان معنای قدیم به حیات خود ادامه می دهند.

 

21

واژه ی «زبانه» با فرمول «اسم + ـه» ساختمان مشتق ـ مرکب دارد.

 

 

جواب سؤالات را از جدول صفحه بعد بنویسید.

1.    نقش واژه ی استاد در جمله ی «استاد احمدی از سفر آمده اند» چیست؟

2.    ممیز در جمله ی «سه متر حریر خریدم» کدام واژه است؟

3.    در جمله ی «این موضوع در کتاب فارسی ما نمی گنجد» نوع متمم را مشخص کنید؟

4.    در جمله ی «ایران کشور ما آباد است» کدام واژه نقش بدل دارد؟

5.    در جمله ی «سینه با نسیم محبت شکفته می شود» کدام واژه مجاز است؟

6.    واژه «دست بوسی» چه نوع ساختمانی دارد؟

7.    سرواژه های «هواپیمای ملی ایران»

8.    امروزی کردن شعرها و نثرها چه نام دارد؟

9.  وقتی قندشکن را قن شکن می خوانیم جزء فرایند واجی ................... محسوب می شود.

10.                     نوع این نوشته «دهنه ی جیبش را تار عنکبوت گرفته» را بنویسید.

11.                     بعد از جمله، بزرگ ترین واحد زبان چه نام دارد؟

12.                     نوع جمله ی «تو اگر بخواهی می توانی» چیست؟

13.                     جمله ی «تو به دوستان گفتید» کدام قواعد ترکیب را رعایت نکرده است؟

14.                     گونه ی مؤدبانه ی گفتن درباره ی مخاطب چیست؟

15.                     شکل گذرای «ماندن» را بنویسید.

16.                     فعل جمله ی «چنگیز در بخارا انسان هایی را اعدام کرد» چه ساختمانی دارد؟

17.                     به نوشته ای که نمایش از روی آن اجرا می شود

18.                     املای صحیح واژه ی ساده گی» و «خطا و ذلت» چیست؟

19.                     هر کلمه در زنجیره ی خط حریمی دارد که به آن ...................... می گویند.

20.                     جمله «دختر یعنی پاکدامنی» چند جزئی است؟

21.                     جمله «بچه از تو ترسید» چند جزئی است؟

22.                     واژه «من بعد» را ممبعد می خوانیم جزء فرایند واجی ................. است.

23.                     فعل این جمله چه زمانی دارد؟ «این مرد از کرانه بجستی»

 

جدول کلمات

1- ماضی استمراری

8- فعل مرکب

15- کشور ما

22- گروه

2- سه جزئی بودن فعل

9- فرمودن

16-     مرکب

23- نحوی

3- سه جزئی متمم دار

10- گذاشتن

17- سینه

 

4- هما

11- فاصله

18- مشتق مرکب

 

5- ابدال (قلب به میم)

12- شاخص

19-بازگردانی

 

6- سادگی، زلت

13- متر

20- طنز

 

7- نمایش نامه

14- متمم فعل

21- کاهش

 

 

                    جمله های یک جزئی بی فعل

جمله های استثنایی:            جمله های دوجزئی بی فعل     

جمله های  سه جزئی بی فعل                    

 

 

جمله های استثنایی:

 

                                                                                                            جمله های دو جزئی با فعل (ناگذرا)   دو جزئی                                                                                                            جمله های دوجزئی بدون فعل

                                                                                                                        سه جزئی متمم دار

الگوی جملات چندجزئی:              سه جزئی:        سه جزئی مسنددار

                                                                                                                        سه جزئی مفعول دار

                                                                                                                        سه جزئی بی فعل

                                                                       

                                                                        ار جزئی مفعول با متمم

                                                                        چهار جزئی         چهارجزئی مفعول با مسند

                                                                                                            چهار جزئی متمم با مسند

                                                                                                            چهار جزئی دو مفعولی