بزرگداشت شيخ اجل سعدي

اول ارديبهشت ماه بزرگداشت

 شيخ اجل سعدي شيرازي را

گرامي مي داريم

درگذشت دكتر قمر آريان همسر دكتر زرين كوب

 

 «قمر آریان» نویسنده و محقق و همسر «عبدالحسین زرین‌کوب» درگذشت.

«قمر آریان» نویسنده کشور و همسر «عبدالحسین زرین‌کوب» در سن 90 سالگی درگذشت.

قمر آریان استاد ادبیات و عضو شورای عالی علمی مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی است. وی همچنین همسر زنده‌یاد عبدالحسین زرین‌کوب است.

 

وی در سال ۱۳۰۱ در مشهد متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مشهد به اتمام رساند و در سال ۱۳۲۷ در رشتهٔ ادبیات از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران موفق به اخذ لیسانس شد. در سال ۱۳۳۷ با درجهٔ دکتری در رشتهٔ ادبیات از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل گشت. عنوان رسالهٔ دکتری ایشان «مسیحیت و تأثیر آن در ادب فارسی» است.

روزعطار

۲۵ فروردين روز بزرگداشت فريد الدين عطار نيشابوري گرامي باد

محمدكاظم كاظمي

 

 

 

 شاعر و نویسنده افغانستانی. متولد 1346 خورشیدی. فعلا مهاجر در ایران و ساکن مشهد. درس‌خوانده مهندسی عمران. مشغول فعالیتهای قلمی به ویژه ویراستاری، همکاری با مطبوعات و نگارش مقالات و کتابهایی در زمینه ادبیات. کتابها: پیاده آمده‌بودم‌... (مجموعه شعر)، روزنه (مجموعة آموزشی شعر)، شعر پارسی‌، همزبانی و بی‌زبانی، قصة سنگ و خشت‌ (مجموعه شعر)، گزیدة غزلیات بیدل‌، کلید درِ باز، رصدِ صبح‌ (خوانش و نقد شعر جوان امروز)، کفران‌ (گزیدة اشعار)، مرقّع صدرنگ (صد رباعی از بیدل)، این قند پارسی (فارسی دری در افغانستان امروز) 

هشتمين سالگرد درگذشت سيدحسن حسيني

سید حسن حسینی (۱۳۳۵ - ۱۳۸۳) شاعر، نویسنده و

 پژوهشگر معاصر ایرانی بود. وی در سال ۱۳۳۵ در محله

 سلسبیل تهران به دنیا آمد. وی بعد از دریافت دیپلم

 طبیعی، لیسانس رشته تغذیه را از دانشگاه مشهد

 دریافت کرد. فوق‌لیسانس و دکترای را، در رشته ادبیات

 فارسی گزراند. وی مسلط به زبان عربی و با زبان‌های

 ترکی و انگلیسی در حد استفاده از منابع و مآخذ و

 صحبت کردن و نوشتن آشنا بود.

حسینی از سال ۱۳۵۲ نوشتن و سرودن را در مطبوعاتِ

 قبل از انقلاب علی الخصوص مجلهٔ فردوسی آغاز کرد و

 در سال ۱۳۵۸، حوزهٔ اندیشه و هنر اسلامی را که به

 همراه استادمحمد رضا حکیمی و آقایان رخ صفت،

 تهرانی و آیت ا... امامی کاشانی، راه‌اندازی کرد که

 مسئولیت بخش ادبیات و شعر را به همراه قیصر امین

 پور بر عهده داشت.

در دورهٔ آموزشی سربازی بود که جنگ شروع شد. بعد

 از اتمام دوره‌ی‌آموزشی، با اینکه رَسته بهداری داشت،

 مسئولیت رادیو ارتش را به عهده گرفت تا چند سال بعد

 از آزادی خرمشهر، در رادیو ارتش ماند اما به دلیل

 طولانی شدن جنگ به حوزه‌هنری باز گشت. وی در

 

 سال ۱۳۶۶ در اثر اختلافاتی که با مدیر وقت حوزه‌هنری

 داشت، به همراه جمعی از دوستان از جمله قیصر

 امین‌پور استعفا کرده و به تدریس در دانشگاه الزهرا(س)

 و دانشگاه آزاداسلامی مشغول گردید.

 سید حسن حسینی از سال ۱۳۷۸ در واحد ویرایش

رادیو تا پایان عمر حضور داشت. وی در سال ۱۳۷۹

مجموعهٔ کامل غزلیات بیدل دهلوی را که نزدیک به سه

 هزار غزل را در بر می‌گیرد بصورت ضبط شده خواند.

حوزه فعالیتهای ایشان شامل شعر، تحقیق، ترجمه و

تألیف می‌باشد. او سالهای آخر عمرش را به

سبک‌شناسی قرآن و زبان‌شناسی حافظ مشغول بود

 و در ۹ فروردین ۱۳۸۳ بر اثر سکته قلبی، درگذشت.

دکتر سید حسن حسینی در چهارمین همایش چهره‌های

 ماندگار در سال ۱۳۸۳مورد تقدیر قرار گرفت. به تازگی

 میدانی در محله طرشت تهران به نام این شاعر و

 فرهیخته معاصر نام‌گذاری شد.

سنگري

سنگری، اول آبان 1333 در شوش متولد شد. وی فارغ‌التحصیل دكترای زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران می‌باشد. رویكرد وی به شعر به زمان تحصیل در كلاس چهارم ابتدایی باز می‌گردد. شعرهای دكتر سنگری تاكنون به صورت پراكنده در برخی از نشریات چاپ شده است. او تا به امروز در بسیاری از همایش های سراسری شعر دفاع مقدس و شب های شعر دفاع و مقاومت حضور داشته و در جلسات متعدد آن به نقد و بررسی شعر دفاع مقدس و ادبیات پایداری پرداخته است. كتاب «بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس» این نویسنده كه در سه جلد نوشته شده به عنوان برترین كتاب سال دفاع مقدس شناخته شده است. گفتنی است سنگری در حال حاضر ساكن تهران است و ضمن تدریس در دانشگاه ها، سردبیر مجله رشد زبان و ادبیات فارسی و مجله تربیت می‌باشد و با سازمان پژوهش و تألیف كتب درسی هم همكاری دارد.
«سوگ سرخ»، «حنجره معصوم»، «زبان و ادبیات فارسی پیش‌دانشگاهی در جلدهای متعدد»، «كرشمه‌های قلم»، «یادهای سبز» و «پیوند دو فرهنگ عاشورا و دفاع مقدس»
مجموعه های شعر: 1- "نجوای جنون " چاپ اول انتشارات برگ 1363 2- "ترانه‏ های شیدایی" مجموعه شماره 30 از گزیده ادبیات معاصر انتشارات نیستان 3- "پیاده روی در اتوبوس" مجموعه در دست چاپ 4- ”یارالی اوخومالار – ترانه‏های زخمی” مجموعه در دست چاپ اشعار و ترانه ها به زبان آذری تحقیق: كتاب ” شعر امروز” پژوهشی با همراهی و همكاری محمدرضا محمدی نیكو در زمینه سیر تحول هریك از قالبهای كهن و نوین در شعر امروز فارسی. انتشارات الهدی 1371 همچنین وی در سالهای اخیر بیشتر در زمینه ترانه سرایی فعالیت داشته و از جمله آثار او در این زمینه می‏توان به ”هفت ترانه‏ها” ، مجموعه ” هنگامه” با صدای علیرضا افتخاری ، مجموعه چهار ترانه ” یار نازنین” با صدای حسام الدین سراج و ترانه ” شبانگاهان” با صدای مختاباد اشاره كرد.

 

ساعدباقري

ساعد باقری در شهریورماه 1339 در تهران متولد شد. فعالیت او در شعر و شاعری با ورود به جلسات حوزة اندیشه و هنر اسلامی در سال 1360 وارد مرحله‏ای جدی تر شد و از سال 1363 به عضویت شورای شعر آ‎ن نهاد هنری درآمد و در سال 1366 به اتفاق دیگر اعضای شورا ( دكتر قیصر امین‏پور ، دكتر سید حسن حسینی ، سهیل محمودی و محمدرضا محمدی نیكو ) از حوزه كه اكنون حوزه هنری سازمان تبلیغات نامیده می‏شد خارج شد و همان زمان در رادیو ، كه از سال 1362 به عنوان نویسنده و گوینده برنامه‏های هنری و ادبی در آنجا مشغول فعالیت بود، بخش كارشناسی شعر را در برنامه جنگ جوان رادیو به عهده گرفت. او در این برنامه در كنار بررسی منتقدانه آثار شاعران جوان ، بخش « با شاعران آینده» را نیز طراحی و اجرا كرد كه بسیاری از شاعران مطرح سال‏های بعد نخستین بار در این برنامه به جامعه هنری و ادبی معرفی شدند. سرانجام نیز در همین برنامه ضرورت وجود نهادی را برای شعر جوان كشور پیشنهاد كرد كه این پیشنهاد به گوش مسئولان وقت وزارت ارشاد رسید و منجر به دعوت از او و مهندس محمدرضا عبدالملكیان شد تا دفتر شعر جوان را طرّاحی كنند و بدینگونه در سال 1368 دفتر شعر جوان با همراهی این دو تن و دكتر قیصر امین پور ، دكتر فاطمه راكعی و دكتر سید حسن حسینی شكل گرفت.

حساميزي

معمولاً شعر حاصل یافته ها و داشته های شاعر است. این یافته ها و داشته ها از یک حواس به تنهایی بهره نمی برند، بلکه شاعر برای بیان و انتقال این موارد به خواننده، بایدترکیبات و تعبیراتی بیافریند که تمام حواس وی را متأثّر سازد .

در زیبا شناسی سخن:
" حس آمیزی آمیختن دو یا چند حس است به گونه ای که با ایجاد موسیقی معنوی به تأثیر سخن بیفزاید و سبب زیبایی شود".
مثال:
حرف هایم مثل یک تکّه چمن روشن بود. سپهری
- سهراب از روشنی حرف خود سخن گفته است . روشنی امری دیدنی و حرف یک چیز شنیدنی است. شاعر در این مصراع، دو حسّ بینایی و شنوایی را با هم آمیخته و همین آمیزش از عوامل ایجاد موسیقی معنوی است.

حواس پنجگانه عبارتند از :
حسّ شنوايی، حسّ بينايی، حسّ چشايی، حسّ بويايی و حسّ لامسه

1 و 2- بینایی و شنوایی
استفاده از رنگ و تصاویر زنده در اشعار شاعران حسّ بینایی و شنیدن شعر حس شنوایی را بر می انگیزد .

مثال:
الف :
تیرگی می آید/ دشت می گیرد آرام/قصّه ی رنگی روز/ومی رود رو به تمام. سپهری
(حسّ شنوایی و بینایی آمیخته می شوند)

ب :
از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر
یادگاری که در این گنبد دوار بماند.
( آمیختن حسّ بینایی و شنوایی )

ج:
به گوش هوش بشنو این سخن را
فدای این سخن کن جان و تن را. عطار نیشابوری

3- بویایی
نوبهاران کو که با خود بوی باران آورد
خرم آن باران که بوی نوبهاران آورد.

غروبگاهان در کوچه های خلوت شهر
که بوی پیچک ، هذیان عاشقی می گفت،
تو در کنار من آهسته راه می رفتی. نادر نادر پور

چه حلقه‌ها که زدم بر در دل از سر سوز
به بوی روز وصال تو در شبان دراز. حافظ

4- چشایی:
مثال:
خداوند لباس هراس و گرسنگی را به آن ها چشانید.(آیه 112، سوره ی نحل)

به ترانه های شیرین ، به بهانه های رنگین
بکشید سوی خانه مه خوب خوش لقا را
(ترانه های شیرین: چشایی و شنوایی ) ( بهانه های رنگین شنوایی و بینایی)

مبر اندوه کت بردن نه آیین
به تلخى مگذران این عمر شیرین. ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی

گر دشنام فرمايي و گر نفرين دعا گويم جواب تلخ مي زيبد لب لعل شكر خارا - حافظ


5-لامسه:
آشنا هستم با، سرنوشت ترِ آب ، عادت سبز درخت. سپهری
( سرنوشت تر آب، بینایی و لامسه)

ریگ آموی و درشتی راه او
زیر پایم پرنیان آید همی. رودکی

نه بلبل بر گلش تسبیح خوانیست
که هر خاری به تسبیحش زبانیست. گلستان سعدی

و یک نمونه همراهی حواس را بنگرید:
باد گویی مشک سوده دارد اندر آستین
باغ گویی لعبتان ساده دارد در کنار.فرخی سیستانی

چند نکته:
- فعال ترین حس، بینایی است که سهم عمده ای درفعالیت های ادراکی دارد.
-بودلر( شاعر و نویسنده ی فرانسوی) معتقد است: در میان حواس گوناگون ، ارتباط هایی اسرار آمیز وجود دارد که در عالم رؤیا به دست می آید.
- مولانا معتقد است پنج حس با هم پیوسته اند.

پنج حس با یکــــدگر پـــیوسته اند
زان که این هر پنج ز اصلی رسته اند
قــــوت یک ، قـــــــوت باقی شود
مابقی را هر یکی ســــــــاقی شود

(مثنوی ، د۲ ، ص ۱۲۸)




اما چند شعر از شاعران سایت شعر نو.

پشت صدای تو
ساکت نشسته ام
نام مرا
به گوشواره هایت بیاویز
تا شایعه ی بودنم را
بشنوی
افسوس
لای نام و نشان تو
مچاله می شوم
و بوی نام مانده
می گیرم.(شوان کاوه)


اگه که اشتباه نشه یه خوابِ شیرین میکشم
واسه ی شهر سوت و کور ساعتِ دیوار دلم
(کامران قائم مقامی)

از شاخه ها طراوت احساس می چکد
طعم ترانه های تو را می دهد انار
(محمد حسین کاظم زاده)


مزه اش را حس کرده ای؟
مزه ی تلخِِ دوری..
مزه ی گَسِ دلتنگی.. (معصومه شکیبایی لنگرودی)

حتم دارم
هر بار باران ببارد
بوی خاک خواهم گرفت (فائزه پورپیغمبر)


مرگ تلخ است
اما تلخ تر از مرگ
دوری از توست (محمد بابایی) نامی


من با دو چشم کورو کرم دیدم
کودکی به شادی از رگ مادرش
جرعه ای جان نوشید ( منا آیت الهی)

می نویسم کلام
تو بدان این کلام شنیدنی نیست
می نویسم
و باز...حرفی که دیدنی نیست
نه خواندنی...و نه شنیدنی و نه دیدنی!
اما با این حال می دانم...
تو
خواندی و دیدی و شنیدی
نا نوشته هایم را (سارا سمیع)


بهار اصلا نشنید
شایدم منو ندید؟
دسی رو باغچه کشید
دوری زد توی باغا
رفت و گم شد اون دورا... (بیژن طاهری اذرک)



انگار تعبیر تمام سفرها...
همانجایی است که کوههای مغرور
بی صدامی بلعند
انتهای جاده را(علی پارسایان)


اینبار
حس تلخی دارم
تا زبان از سخنم بازآرم
رنگ آرامش آبی زمین
بر تن من چیره شود (مهرگان همتی مقدم)

تست دستور زبان:

سؤالات دستور زبان:

17-نمودار عبارت (( توصیف میدان های رزم، رویارویی پهلوانان، وصف ساز و برگ جنگی در شاهنامه فردوسی، گواه باریک اندیشی و خیال پردازی و لطافت طبع شاعران ماست. )) کدام است؟ (تجربی 87 )

18- عبارت (( زمینه مستعد فرهنگ ایرانی در بر خورد با سرچشمه های دینی اسلام بارور شد و ایرانی اصالت روانی و گسترش روح خویش را در اسلام یافت. ))  به ترتیب چند تکواژ و واژه است؟ (تجربی 87 )

    1) 44-32                                          2) 44-33                             3) 45-32                            4) 45-33

19-عبارت ((سنجش و مقایسه ی آثار ادبی ارزشمند از لابه لای متون باستانی و تأثیر پذیری های ملل از یکدیگر در هر زمان امکان پذیر نیست. )) به ترتیب چند واژه ی (( مشتق، مرکّب و مشتق-مرکّب )) دارد؟ (تجربی 87 )

    1) سه-دو-یک                                 2) سه-دو-دو                       3) چهار-یک-دو                 4) چهار-دو-دو

20-کدام گروه کلمه بر اساس الگوی (( صفت+اسم+صفت+اسم+صفت+اسم+صفت+اسم )) ساخته شده است؟

    1) آن دوزن دانشمند نامی و صاحب نظر قرون گذشته

    2) بر جسته ترین گروه ممتاز المپیاد فیزیک شرکت کننده در جشنواره ی بین المللی

    3) اولین همایش پر افتخار مردان قهرمان کشورهای مختلف جهان

    4) نخستین دانش آموز درستکار و پرورش یافته ی مراکز علمی و هنری

21-در متن زیر چند غلط نگارشی وجود دارد؟ (( سعدی ازعادات، اخلاق و حالات روحی مردم، آگاه و با توجّه به شئونات مختلف جامعه، صلاح و فساد آن را به خوبی می شناخت. در شهامت ادبی، بی نظیر و در گفتن حق بی پروا و دلیر بود. بر علیه کسی بناحق داوری نمی کرد. نگارشات اولیّه ی او نشان می دهد که در خور امورات هر طبقه از مردم و برای نشان دادن نیک و بد هر یک، حکایاتی مطابق با عین واقع و متفاوت از دیگر آثار ادبی آورده است. )) ( تجربی 87 )

    1) پنج                                2) شش                                  3) هفت                                  4) هشت

22-کدام جمله چهار جزئی گذرا به مفعول و مسند است؟ (ریاضی 87 )

    1) فاصله ی اجزای کلمه ی مرکّب و مشتق-مرکّب به اندازه ی فاصله ی حرف های یک کلمه است.

    2) مغولان با همهی تباهکاری ها، خود را از زبان فارسی، بی نیاز ندیدند.

    3) نویسنده علاوه بر رعایت نکات فنی همواره به واقعیات تکیه دارد.

    4) در بعضی زندگی نامه ها نویسنده، زندگی یکی از بزرگان را در قالب ماجرا می نویسد.

23-کدام گروه کلمه بر اساس الگوی (( اسم+صفت+صفت+صفت+اسم+اسم+صفت+اسم )) ساخته شده است؟ ( ریاضی 87 )

 1) هیکل دراز و کبود و ورم کردهی معلم کلاس چهارم مدرسه     2) این طنین قاطع وکننده ی فرمان وحی در فضای درون من

 3) شکوه وشکایت از وضع بدخو به علت گرفتاری در زندان زمان 4) اعتراض شاعر به مخالفان و بدگویان برای اثبات بی گناهی خود

 

 

24-عبارت زیر به ترتیب از چند تکواژ و واژه ساخته شده است؟

((با پیشرفت صنعت و گسترش فنون ارتباطات اکنون رسانه های دیداری و شنیداری به کمک محققّان آمده اند تا سرعت و دقّت پژوهش ها را بیفزاید. ))

    1) 45-29                          2) 45-30                             3) 46-30                             4) 47-29

25-در عبارت زیر به ترتیب چند واژه ی (( مشتق، مرکب و مشتق-مرکّب )) وجود دارد؟ (سراسری-ریاضی 87 )

(( بنا به سنجش دانش پژوهان از تاریخ شهرها، نیشابور یکی از عبرت انگیزترین تاریخ ها را دارد و اگر سرگذشت آن را بنویسیم، گویا ترین مرکز فرهنگی این سرزمین به شمار می رود. ))

    1)چهار-دو-دو                                 2) سه-سه-یک                   3)سه-سه-دو                      4)پنج-دو-یک

26-کدام عبارت از نظر نگارش نیاز به ویرایش ندارد؟ (سراسری – ریاضی 87)

    1) هدف انسان های اولیّه تنها متوجّه این بوده است که چگونه بر مشکلات پیروز خواهند شد و چطور از خطرات نابود شدن ایمن بماند.

    2) هنوز انسان روزگار ما حاضر نشده است، دانش و بینشی که در راه رفاه نوع بشر زبانزد عام و خاص است را بر عقل و خرد استوار کند و نکات علمی را به فراست دریابد.

    3) گذشته از سوابقی که نمودار احاطه ای ایرانیان در علوم مختلف است، شاهکارهایی وجود دارد که هر یک دلیلی است بر آن که ایرانی خواهنده ی خیر است و جمال و جوینده ی راه وصول به کمال.

    4) پس به وجدان جامعه ی بشر که نیکانش خوبی را بر بدی اختیار و از ادراک لذت معنوی افکار بدیع بهره مند هستند، باید گفت: آن که بد می کند از دیدن جمال عدل محروم است.

27-نمودار کدام جمله، درست ترسیم شده است؟ ( سراسری-انسانی 87 )

 

28-در عبارت زیر به ترتیب چند واژه ی (( مرکّب )) و (( مشتق-مرکب )) وجود دارد؟ (انسانی 87 )

(( رویارویی فریدون با ماردوش ستم پیشه و عدالت پیشگی وی از او چهره ای محبوب و دادگر در شاهنامه ساخته است و سرانجام پیش بینی اختر شناسان یعنی نابودی حکومت ضحّاک به وقوع پیوست. ))

    1) پنج-چهار                                     2) پنج-سه                           3) چهار-سه                         4) سه-چهار

29-تعداد تکواژها و واژه های عبارت زیر، به ترتیب کدام است؟

(( حیرت آفرینی یکی از ویژگی های شعر زیباست و بسیاری از تشبیهات در ذهن بشر شگفتی و حیرت می آفریند. ))

    1)32-20                                           2) 23-21                              3) 33-20                             4) 33-21

30-در متن زیر به ترتیب چند ترکیب وصفی و اضافی وجود دارد؟

(( آسمان کویر، این نخلستان خاموش که هرگاه مشت خونین قلبم را باران های غیبی سکوتش فرا می گیرد و نگاه های اسیرم،  هم چون پروانه های شوق در این مزرع سبز آن دوست شاعرم رها می شود، ناله های گریه آلود آن روح دردمند را می شنوم. ))

    1) یازده-هفت                                   2) دوازده-هشت                  3) سیزده-ده                       4) چهار-نه

31-کدام عبارت نیاز به ویرایش دارد؟

    1) اطّلاعیّه ی مهمی از جانب رئیس جمهوری صادر و صحّت تصمیمات گرفته شده تحقّق یافت.

    2) ممکن است نویسنده ما را به موضوعی متفاوت با موضوعات دیگر علاقه مند کند.

    3) دین، مجموعه ی اصولی است که برگزید نشان ضامن سعادت فرد و جامعه است.

    4) ابتکار شما را در انتشار این نشریه که می تواند در رشد و تحقیقات نقشی به سزا داشته باشد، تحسین می کنیم.