ده‌نامهٔ روح‌العاشقین
چشم‌اندازی بر وقایع عصر حافظ
آثار ادبی ایران از دوران باستان تا کنون به اشکال مختلف و در قالب‌های متنوعی ساخته و ارائه شده‌اند و بدین ترتیب در تاریخ ادبیات ایران پیوسته با انواع ادبی گوناگونی به شکل منظوم یا منثور روبه‌رو می‌شویم. از میان شیوه‌های متعدد بیان ادبی یکی نیز ده‌نامه‌نگاری است که از دیر زمان در گنجینهٔ ادبیات ایران‌زمین جای داشته و آیین و ترتیب‌های خاصی نیز در ادوار مختلف برای این فن تدوین و ملحوظ شده‌است.
در قرن هشتم التفات ادیبان و سخن‌دانان به ده‌نامه‌نگاری، به‌عنوان یکی از قالب‌ها و انواع ادبی به اندازه‌ای بود که شاه شجاع، پادشاه مقتدر و فاضل آل‌مظفر، از این طرح و نوع ادبی برای شرح پریشانی خاطر و بیان مکنونات قلبی خود استفاده کرد. وی پس از شکست از برادرش، شاه محمود، در زمان دل‌آزردگی و رنجش به جهت جفای برادر و خویشان ناموافق، برای رفع دلتنگی و افزایش امید و تقویت روحیهٔ خود، به سرودن اشعاری توجیهی دربارهٔ آن وقایع پرداخت و به گونه‌ای که خود می‌خواست، داستان درگیری خود را با برادر و اتفاقات سیاسی‌ای که به شکست وی و تبعیدش از کرمان انجامیده‌بود و نیز چگونگی یورش مجددش به شیراز و ظفر یافتن بر برادر و بیرون راندن نیروهای بیگانه از آن دیار شد، در قالب ده‌نامه‌ای با رعایت تمامی اصول و ترتیب‌های لازم این نوع ادبی، موسوم به روح‌العاشقین سرود.
شاه شجاع معروف‌ترین و مقتدرترین پادشاه خاندان مظفر و معاصر خواجه شمس‌الدین حافظ شیرازی است که به گواهی تاریخ و ادبیات، محبوب‌ترین و نکونام‌ترین فرد از مظفریان است و برخلاف پدر، از حامیان دانشمندان و ادیبان بود. وی مردی فاضل و دانش‌پرور بود و روشنفکری و هم‌نشینی او با ارباب علم و ادب و منسوخ کردن شیوهٔ پدر در مماشات با مردم و زندگی روزمرهٔ آنان در اغلب گزارش‌های تاریخ‌نویسان مضبوط است. شاه شجاع از ذوق و قریحه نیز بهره‌مند بود و به هر دو زبان فارسی و تازی شعر می‌گفت. همچنین در نامه‌نگاری مهارت داشت و منشآت متعددی از وی در تواریخ هم‌عصرش آمده‌است.
مجموعهٔ ده‌نامهٔ روح‌العاشقین: چشم‌اندازی بر وقایع عصر حافظ، سرودهٔ جلال‌الدین ابوالفوارس شاه شجاع، با مقدمه‌ای مبسوط از سرکار خانم دکتر مهری باقری، عضو وابستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که نشر قطره آن را در 108 صفحه و با شمارگان 1100 نسخه، به بهای 30000 ریال منتشر کرده‌است
+ نوشته شده در دوشنبه شانزدهم خرداد ۱۳۹۰ ساعت توسط خادم الفقرا
|